Δ.Δ ΚρανιδίωνΗ σελίδα ενημερώθηκε στις 09:28, 28 Ιουλίου 2009

Η ονομασία του χωριού στην περίοδο της τουρκοκρατίας ήταν ¨Κρανίκ¨.  Και συναντάται για πρώτη φορά γραμμένο με το όνομα αυτό στον κώδικα Ζάβορδας,  από όπου συνάγεται ασφαλώς ότι το χωριό υπήρχε πριν από το 1692.   Από πότε όμως ακριβώς είναι άγνωστο. Αποτελείται από δυο συνοικισμούς.
Τα Κρανίδια και την Τσίντζιρα.

Αναφερόμενος στην ονομασία του ο π. Λιούφης στην «Ιστορία της Κοζάνης» μας δίνει την πληροφορία ότι άγνωστος με χειρόγραφά του, ισχυρίζεται ότι προέρχεται από το «Γρανικός» κ.λ.π. Ο ίδιος όμως ο Λιούφης αποδίδει την ονομασία στην οικογένεια Καρανικαίων που κατάγονταν από το χωριό. (Χωριό του «Καρανίκου» ύστερα του «Κρανικού» και τελικά «Κρανίκ».

            Υπάρχει και η εκδοχή ότι ήταν τόπος κρανιών. Πιθανότερη και μάλλον σίγουρη να πούμε είναι η άποψη του Λιούφη, που ενισχύεται από ενθύμηση που βρήκαμε σε παλιό Μηναίο του ναού με εγγραφή «.ετούτο το βιβλίο είναι του Αγίου Νικολάου από χωριό λεγόμενον Καρανίκου και όποιος το πάρει να΄ναι αφορισμένος. Μάης 1784».

            Στα χρόνια της τουρκοκρατίας στο χωριό κατοικούσε αμιγής ελληνικός χριστιανικός πληθυσμός και μάλιστα το 1872 κατοικούσαν 20 οικογένειες στο Κρανίκ και 5 στην Τσίντζιρα. (Κ. Γουναρόπουλος). Ήταν τσιφλίκι μπέηδων και μάλιστα κατά τα τελευταία πριν από την απελευθέρωση χρόνια, του Ομέρ Μπέη, ο οποίος έδειχνε φιλέλληνας. Κατά τις μαρτυρίες των πιο ηλικιωμένων χωριανών, ο μπέης αυτός πίστευε στους Αγίους και έδειχνε ευλάβεια στη χριστιανική θρησκεία.

            Σε περιόδους ανομβρίας έστελνε και έφερνε τα Ιερά Λείψανα του Αγίου Διονυσίου του Ολύμπου και έκαμναν λιτανείες, στις οποίες συμμετείχε και πρώτος έδινε την προσφορά του στον Άγιο. Στις 9-10 Οκτωβρίου 1912 όταν οι τούρκοι στα Σέρβια κατέσφαξαν με δόλο τους προκρίτους της περιοχής, αυτός γνωρίζοντας τις προθέσεις των τούρκων, ειδοποίησε και φυγάδευσε όσους μπόρεσε, με προσωπικό του κίνδυνο.

            Το 1923 αποκαταστάθηκαν στο χωριό και προσφυγικές οικογένειες και έκτοτε κατοικείται από ντόπιους και πρό­σφυγες. Στην αρχή που ήρθαν οι πρόσφυγες είχε κάποια παραξενιά το πράγμα. Άλλη η ενδυμασία των ντόπιων, άλ­λη των προσφύγων, άλλη η νοοτροπία και η συμπεριφορά και οι συνήθειες των μεν από τους δε, ακόμα, η γλώσσα και η διατροφή. Γέμισε ο κάμπος βουβάλια και αραμπάδες που δεν ήταν ως τότε γνωστά στους ντόπι­ους. Δεν ήταν στην αρχή εύκολο το σμίξιμο των κατοίκων, αλλά ο χρόνος τα συνταίριασε. Σήμερα δεν υπάρχει καμιά διάκριση και όλοι είναι Κρανιδιώτες.

Στα χρόνια της γερμανικής κατοχής δεν είχαν ιδιαίτερα επεισόδια και θλιβερές καταστάσεις όπως στα Σέρβια και τα ορεινά χωριά. Δε μετακινήθηκαν από το χωριό τους, δεν εκδήλωσαν κάποια δράση κατά των κατακτητών και οι Γερμανοί δεν τους πείραξαν.  .

            Ήταν ίσως το καλύτερο καμποχώρι της περιοχής, κοντά στον Αλιάκμονα με πολλά και καρπερά χωράφια. Είχε πά­ντα αρκετά ποτιστικά κτήματα και είχε πλούσια παραγωγή. 'Ύδρόμυλοι και δαμασκηνιές πολλές αναφέρει ο Κ. Γουνα­ρόπουλος το 1872. Στα χρόνια πάντως μετά το 1912 δεν είναι γνωστό για τις δαμασκηνιές, αλλά για τα μποστάνια και τα κηπευτικά. καρπούζια,. πεπόνια, πράσα, πιπεριές, μελιτζάνες, ντομάτες κι' όλα τα κηπευτικά ήταν οι αποδο­τικότερες καλλιέργειες στα ποτιστικά κτήματα. Κάθε Δευτέρα, στα Σέρβια και κάθε Τρίτη-Σάββατο στην Κοζάνη ήταν πολυάριθμη η παρουσία των Κρανιδιωτών με τα άφθονα και ποικίλα ζαρζαβατικά τους. Τα ορεινά χωριά της περιοχής με αγωνία καρτερούσαν κάθε χρόνο, πότε να βγουν τα καραγκιώτικα καρπούζια, για να βρέξουν λίγο το στόμα τους και ιδίως στις μέρες του Δεκαπενταύγουστου με την αυστηρή νηστεία.

            Στα χρόνια του 1970 με την κατασκευή της τεχνητής λί­μνης του Αλιάκμονα, πολλά κτήματα απαλλοτριώθηκαν και κατακλύσθηκαν από τα νερά της και οι οικογενειακοί κλή­ροι ελαττώθηκαν, αλλά η ζημιά αυτή αναπληρώθηκε με τη μετατροπή πολλών ξερικών χωραφιών σε ποτιστικά με άντληση νερού από την παρακείμενη λίμνη.

            Διαμένουν τώρα μόνιμα στο χωριό 300 περίπου οικογέ­νειες με πάνω από 1000 κατοίκους, ενώ άλλοι 700 περίπου κάτοικοι μετανάστευσαν σε αστικά κέντρα για να πετύ­χουν καλύτερους όρους διαβίωσης.

            Εδρεύει Κοινότητα, λειτουργούσε Δημοτικό Σχολείο πριν λίγα χρόνια με 70 περίπου μαθητές και Νηπιαγωγείο καθώς και Γεωργικός Συνεταιρισμός, συνεχίζει όμως να υπάρχει Μορφωτικός  και Αθλητικός Σύλλογος. Ηλε­κτροδοτήθηκε προ 35ετίας περίπου, διαθέτει εσωτερικό δί­κτυο ύδρευσης, δίκτυο αυτόματων τηλεφωνικών συνδέσε­ων. Παλιότερα είχε τακτική και άνετη συγκοινωνία. Για την καλ­λιέργεια των κτημάτων και τη συγκομιδή της κάθε σοδει­άς, χρησιμοποιούνται όλα τα σύγχρονα γεωργικά μηχανή­ματα.

            Καινούργια όμορφα σύγχρονα σπίτια κτίστηκαν, ολόκλη­ρο σχεδόν το χωριό ανανεώθηκε, διαμορφώθηκαν δημόσι­οι κοινωφελείς χώροι και υπάρχει αρκετή πολιτιστική κίνη­ση.

            Οι κάτοικοι είναι εργατικοί, ευφυείς, προοδευτικοί, ανή­συχοι και δραστήριοι ιδίως όσον αφορά την πρόοδο και την προκοπή τους. Οι κύριες επαγγελματικές ασχολίες τους είναι η γεωργία με ποικίλες καλλιέργειες. Καπνά, σι­τηρά, τριφύλλια, κηπευτικά, οπωρικά και διάφορα άλλα σε μικρότερες ποσότητες, ενώ η κτηνοτροφία τους είναι πε­ριορισμένη.

Μερικά γνωστά στατιστικά στοιχεία

-Το 1872 κατοικούσαν 20 οικογένειες στα Κρανίδια και 5 στην Τ σίντζιρα. (κ. Γουναρόπουλος)

-Το 1901 είχε 45 οικογένειες. (Ε.Κ. 49)

-Το 1906 είχε 220 κατοίκους. (ΕΚ 60)

-Το 1907 είχε 60 οικογένειες και 300 άτομα. Κατ χωριών. (ΕΚ 61)

-Το 1895 είχε σχολείο με 30 μαθητές και 1 γραμμασκαλο. (ΕΚ 49)

-Το 1907 είχε σχολείο με 20 μαθητές 1 δάσκαλο με αμοιβή 12 λίρες. (ΕΚ 61)

-Το 1853 είχε σχολείο. Από ενθύμιση σε παληό Μηναίο της εκκλησίας όπου αναφέρεται: "Κάνω θύμηση τον καιρόν όπου ήμουν δάσκαλος εις χωρίον λεγόμενον, Κρανίκου. εγώ ο Θανάσης παιδί του Γιώργου από Αυλές διά μισθό μου γρόσια 150 χρόνον καιρό 1853 Μάης 23". Από το 1853 συνεπώς, υπάρχει στο χωριό οργανωμένο σχολείο και οποιασδήποτε μορφής και βαθμίδας και αν ήταν πρέπει να θεωρείται σημαντικό, αφού στα χρόνια αυτά ελάχιστα ήταν τα χωριά που είχαν έστω μια υποτυπώδη μορφή σχολείου και μια φροντίδα μόρφωσης.

Ο ΠΡΟΦΗΤΗΣ ΗΛΙΑΣ ΚΑΙ ΤΟ ΑΝΤΑΜΩΜΑ ΑΠΑΝΤΑΧΟΥ ΚΡΑΝΙΔΙΩΤΩΝ

Μια από τις μεγαλύτερες και πλέον εξέχουσες φυσιογνωμίες στην ιστορική διαδρομή της σωτηρίας του κόσμου, αποτελεί η προσωπικότητα του Αγίου και ενδόξου Προφήτου Ηλιού του Θεσβίτου.
Πρόκειται για τη μορφή εκείνη που συνδυάζει κρυστάλλινη καθαρότητα βίου και υψηλούς οραματισμούς, πνευματοφόρο διάκριση και καίοντα ζήλο για τη μαρτυρία του αληθινού Θεού μέσα στον θυελλώδη θρησκευτικό συγκριτισμό της εποχής του, που εξωθούσε τον άνθρωπο σε έναν ολέθριο αποπροσανατολισμό από την ουρανοδρόμο πορεία πρός την αλήθεια. Η ζωή του υπήρξε πράγματι ηλιολαμπής και σελασφόρος.
Γι' αυτό και η ισραηλιτική παράδοση τον θεωρεί ως ηγετική φυσιογνωμία στο χορό των Προφητών και τον τοποθετεί δίπλα στον Μωϋσή, την μεγαλύτερη δηλαδή θρησκευτική και πολιτική προσωπικότητα της Παλαιάς Διαθήκης.
Με ιδιαίτερη τιμή ο Προφήτης Ηλίας περιβάλεται και στην Καινή Διαθήκη. Μετέχει στην έκπληξη της θεοφάνειας στο όρος Θαβώρ κατά την θεία Μεταμόρφωση ως εκπρόσωπος του προφητικού Συλλόγου και υποκλίνεται στη μεγαλοπρέπεια του Θείου Λόγου, του ερχόμενου πρός το σωτήριο Πάθος και την ένδοξο Ανάσταση.
Η εκκλησία εξεχόντως τον τιμά ως «ριζοτόμο της κακίας και φυτοκόμο αρετής» και υμνεί ως «δεύτερο πρόδρομο της παρουσίας Χριστού».
Ο Προφήτης Ηλίας είναι το πλέον αγαπητό πρόσωπο στην Εκκλησία μας απ' όλους τους Αγίους της Παλαιάς Διαθήκης, που συνάμα άσκησε μεγάλη επίδραση στις λαογραφικές παραδόσεις τόσο του λαού μας όσο και άλλων ομοδόξων λαών.
Η μεταγραφή του ονόματός του από Elijjah σε Ηλία στην Ελληνική γλώσσα τον συνέδεσε με τον ήλιο, τη φυσική πηγή αλλά και το σύμβολο του φωτός και της καθαρότητος. Ο Ναός του κτίζεται ψηλά όχι μόνο «γιατί του άρεσε να βρίσκεται στα ψηλά, αλλά κι επειδή γυρίζει με τ' αμάξι του στον ουρανό». Διαζώζει, δηλαδή, ο λαός στο πρόσωπο του Ηλία -επειδή αυτός δεν έλαβε πείρα θανάτου- την ελπίδα και προσδοκία της αναστάσεως την οποία ο Χριστός ανέδειξε σε αδιαμφισβήτητο ιστορικό γεγονός, που ήδη ενεργείται μέσα στην Εκκλησία.
20 Ιουλίου 2009
Πανηγυρίζει το ξωκλήσι του προφήτη Ηλία του χωριού . Βρίσκεται στα Ν.Δ του χωριού πάνω σ'ένα λόφο που δεσπόζει στην περιοχή. Παραμονή της γιορτής έγινε ο μεγάλος Εσπερινός τον οποίο παρακολούθησε πλήθος κόσμου από την ευρύτερη περιοχή. Φτάσαμε λίγο αργά στο ξωκλήσι. Ο κόσμος είχε αρχίσει ήδη να αποχωρεί. Ανεβήκαμε με τα πόδια από ένα σημείο και μετά. Το ξωκλήσι φεγγοβολούσε από τα φώτα και τα κεριά συμμετέχοντας κι αυτό με τον τρόπο του στη μεγάλη γιορτή. Η θέα από το λόφο φανταστική. Η λίμνη. με τη γέφυρα στο βάθος, καταπληκτική. Ένα δροσερό αεράκι ανακούφιζε τους επισκέπτες από τη ζέστη που είχε προηγηθεί. Συνιστάται σ'οποιον δεν έχει επισκεφθεί το ξωκλήσι να το κάνει. Αξίζει τον κόπο.
Το αντάμωμα!!
Όπως κάθε χρόνο έτσι και φέτος έγινε το αντάμωμα των Κρανιδιωτών στον προαύλιο χώρο του σχολείου. Ο πολιτιστικός σύλλογος Κρανιδίων «Ο ΚΥΚΛΟΣ» με τις άοκνες και αξιοθαύμαστες προσπάθειες των μελών του Δ.Σ αλλά και την αμέριστη συμπαράσταση και των κατοίκων ,διαμόρφωσε το χώρο του σχολείου με τέτοιο τρόπο ώστε παρά την κοσμοσυρροή όλοι στο τέλος έμειναν ευχαριστημένοι από το ευχάριστο και γιορτινό κλίμα που επικράτησε.
Η εκδήλωση ξεκίνησε με την παρουσίαση των χορευτικών τμημάτων του συλλόγου που παρουσίασαν χορούς παραδοσιακούς κρατώντας έτσι αναλλοίωτη την πολιτιστική μας κληρονομιά . Ακολούθησαν διάφοροι χαιρετισμοί από τους επίσημους προσκεκλημένους και από κει και μετά το λόγο είχαν οι συμμετέχοντες στη γιορτή. Συγγενείς ,φίλοι και γνωστοί που είχαν χρόνια να ιδωθούν συναντήθηκαν και τα είπαν έστω και για λίγο. Η συγκίνηση και η χαρά πήγαιναν μαζί. Όλοι υπόσχονταν μεταξύ τους ότι τουλάχιστον κάθε χρόνο τέτοια μέρα παραμονή του προφήτη Ηλία θα συναντώνται και θα τα λένε. Η ευχάριστη βραδιά τέλειωσε σε προχωρημένη ώρα γεμάτη με χορό κάτω από την θαυμάσια φωνή της Ρ.Κωτρότσιου.
Πάντα τέτοια παιδιά και του χρόνου με υγεία!!!!