ΝΕΑ  ΓΡΙΠΗ Η1Ν1: Πανδημία σε όλες τις χώρες...
Η ιστοσελίδα ενημερώθηκε στις 13:58, 23 Νοεμβρίου 2009

Τα απανωτά θανατηφόρα και μη κρούσματα της γρίπης των χοίρων σε διάφορες χώρες, σκορπούν διεθνή ανησυχία για την προοπτική μιας επικίνδυνης παγκόσμιας επιδημίας με πολλούς θανάτους.
  Το βασικό ερώτημα είναι κατά πόσον ο ιός που προκαλεί τη συγκεκριμένη ασθένεια, έχει τη δυνατότητα να αποτελέσει την απειλή που εδώ και χρόνια φοβάται ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ).  Τα μέχρι στιγμής περιστατικά δείχνουν ότι ο ιός της νέας γρίπης Α φαίνεται να έχει "ευρεία διάδοση σε όλες τις χώρες, πλήττοντας τις νεαρές ηλικίες, "με πολύ λίγα περιστατικά" στους ανθρώπους "που είναι μεγαλύτεροι των 50".

Τι είναι η νέα γρίπη (γρίπη των χοίρων);
Μια αναπνευστική ασθένεια που πλήττει τα γουρούνια και προκαλείται από γρίπη τύπου Α. Είναι γνωστή από παλιά, περιοριζόταν στα κοπάδια των χοίρων και σπάνια ήταν θανατηφόρα. Συνήθως ξεσπά το φθινόπωρο και το χειμώνα, αλλά είναι παρούσα όλο τον χρόνο. Υπάρχουν πολλές διαφορετικές μορφές της γρίπης των χοίρων και, όπως συμβαίνει με την ανθρώπινη γρίπη, ο τύπος της μόλυνσης συνεχώς μεταβάλλεται.
Πόσο επικίνδυνη είναι;
Η θνησιμότητα από το νέο ιό είναι περίπου 6-7%, περίπου επταπλάσια της συνήθους, εποχιακής γρίπης. Πιο επικίνδυνη φαίνεται να είναι η μόλυνση από τη γρίπη των πτηνών, η οποία σκοτώνει γύρω στο 60% των θυμάτων της. Πάντως, στην πλειονότητα των περιπτώσεων τα θύματα της νέας γρίπης είχαν και άλλα προβλήματα υγείας.
Μπορούν να την κολλήσουν οι άνθρωποι;
Κανονικά όχι, αν και σποραδικά αυτό είχε συμβεί, συνήθως σε όσους είχαν στενή επαφή με χοίρους. Η γρίπη αυτή κολλά όπως η ανθρώπινη γρίπη, με το βήχα και το φτάρνισμα, μέσα από αερομεταφερόμενα υγρά σταγονίδια. Στο ξέσπασμα που τώρα βρίσκεται σε εξέλιξη, είναι ξεκάθαρο ότι η νέα γρίπη περνά από άνθρωπο σε άνθρωπο. Τα συμπτώματα δεν διαφέρουν από την κοινή εποχική γρίπη (πυρετός, πόνος στο σώμα και το λαιμό, κόπωση, βήχας κλπ.). Ένας ενήλικος μπορεί να εξαπλώσει τον ιό μια μέρα πριν και μέχρι επτά μέρες μετά την εκδήλωση των συμπτωμάτων, ενώ τα παιδιά πιθανώς για ακόμη περισσότερο χρόνο.
Ποιες είναι οι κατάλληλες προφυλάξεις;
Συχνό πλύσιμο χεριών με σαπούνι, αποφυγή επαφής των χεριών με τη μύτη και το στόμα, αποστάσεις ασφαλείας από αρρώστους, μάσκα προσώπου κλπ.
Πρόκειται για ένα νέο άγνωστο είδος γρίπης;
Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας έχει επιβεβαιώσει ότι, τουλάχιστον σε μερικές περιπτώσεις, έχει διαπιστωθεί η ύπαρξη ενός άγνωστου μέχρι τώρα στελέχους Η1Ν1 της γρίπης τύπου Α. Το Η1Ν1 προκαλεί τα περιοδικά ξεσπάσματα της συνηθισμένης γρίπης στους ανθρώπους. Το νέο στέλεχος Η1Ν1 είναι διαφορετικό επειδή περιέχει ανάμικτο γενετικό υλικό, το οποίο βρίσκεται στα στελέχη του ιού που μολύνουν ανθρώπους, πουλιά και χοίρους. Οι ιοί γρίπης έχουν την ικανότητα να ανταλλάσσουν γενετικό υλικό και οι επιστήμονες εκτιμούν ότι η νέα εκδοχή του Η1Ν1 προέκυψε, κάποια στιγμή, από την ανάμιξη διαφορετικών στελεχών του ιού (τα οποία συνήθως μολύνουν διαφορετικά είδη έμβιων οργανισμών), μέσα στον ίδιο χοίρο, που αποτέλεσε το ΄εργαστήρι΄ για τη γενετική ανταλλαγή και τη δημιουργία του νέου στελέχους. Στην πραγματικότητα, ο νέος ιός δεν έχει ποτέ ανιχνευτεί αυτούσιος σε χοίρους στο παρελθόν, απλώς μια από τις πρωτεϊνες του είναι όμοια με τον ιό που συνήθως μολύνει τους χοίρους.
Είναι ασφαλής η κατανάλωση χοιρινού κρέατος;
Δεν υπάρχει απόδειξη ότι η γρίπη των χοίρων μεταδίδεται τρώγοντας χοιρινό από μολυσμένα ζώα. Όμως είναι απαραίτητο το κρέας να είναι καλά μαγειρεμένο, σε θερμοκρασία τουλάχιστον 70 βαθμών κελσίου, ώστε να σκοτωθεί ο ιός αν υπάρχει.
Πόσο πρέπει να ανησυχούμε;
Κάθε φορά που εμφανίζεται ένα νέο στέλεχος γρίπης (όπως φαίνεται πως συμβαίνει και τώρα), το οποίο έχει αποκτήσει την ικανότητα να ΄πηδά΄ από άνθρωπο σε άνθρωπο, παρακολουθείται στενά από τους επιστήμονες και τις αρμόδιες αρχές υγείας μήπως έχει τη δυνατότητα να εξελιχτεί σε επιδημία ή και σε πανδημία. Η πανδημία της ισπανικής γρίπης το 1918 (που προκλήθηκε από μια μετάλλαξη του Η1Ν1) ήταν η πιο φονική της σύγχρονης εποχής, μόλυνε περίπου το 40% του παγκόσμιου πληθυσμού και σκότωσε πάνω από 50 εκατ. ανθρώπους, ιδίως νέους. Το 1957 η Ασιατική γρίπη (μια μετάλλαξη του ιού Η2Ν2 της ανθρώπινης γρίπης, σε συνδυασμό με μια μετάλλαξη της γρίπης των άγριων παπιών) σκότωσε 2 εκατ. άτομα, ιδίως ηλικιωμένους. Το 1968 μια μετάλλαξη γνωστή ως Η3Ν2, που ξεκίνησε από το Χονγκ Κονγκ, σκότωσε 1 εκατ. ανθρώπους παγκοσμίως, ιδίως άνω των 65 ετών.
Για την νέα περίπτωση της γρίπης των χοίρων, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας προειδοποιεί ότι είναι σοβαρή και ότι δυνητικά μπορεί να οδηγήσει σε παγκόσμια πανδημία. Τονίζει όμως ότι είναι ακόμα πολύ νωρίς για να αξιολογηθεί σωστά η εξέλιξη της κατάστασης. Είναι ενθαρρυντικό ότι, αντίθετα με τα φονικά κρούσματα στο Μεξικό, σε άλλες χώρες (ιδίως τις ΗΠΑ που έχουν και τα περισσότερα λόγω γειτνίασης) τα συμπτώματα των ασθενών είναι πιο ήπια, γεγονός που ίσως σημαίνει ότι κάτι ασυνήθιστο συμβαίνει στο Μεξικό. Πιθανώς υπάρχει σε αυτή τη χώρα εν δράσει ένας δεύτερος άσχετος τοπικός ιός, που όμως δεν θα επηρεάσει τον υπόλοιπο κόσμο. Ένδειξη πάντως ότι κάτι ασυνήθιστο συμβαίνει, είναι ότι η νέα γρίπη πλήττει κυρίως νέους (που έχουν λιγότερα αντισώματα) και όχι ηλικιωμένους, όπως η συνήθης περιοδική γρίπη.
Υπάρχει θεραπεία;
Δύο συνήθη αντι-γριπικά φάρμακα φαίνεται να είναι αποτελεσματικά στην αντιμετώπιση των μέχρι τώρα περιστατικών, σύμφωνα με τις αμερικανικές αρχές. Επειδή όμως ο ιός μπορεί να αναπτύξει αντίσταση, κανείς δεν μπορεί να είναι σίγουρος για πόσο καιρό τα φάρμακα αυτά θα είναι αποτελεσματικά. Είναι εξάλλου ακόμα αβέβαιο κατά πόσο μπορεί να είναι αποτελεσματικά τα αντι-γριπικά εμβόλια κατά του νέου στελέχους, το οποίο είναι γενετικά διαφορετικό από άλλα στελέχη γρίπης. Από την άλλη, δεν υπάρχουν αποθέματα εμβολίων για το νέο ιό. Αμερικανοί επιστήμονες ήδη ετοιμάζουν ένα νέο εμβόλιο, όμως θα πάρει χρόνο για να τελειοποιηθεί και για να παραχθεί σε αρκετές ποσότητες από τις φαρμακευτικές εταιρίες, ώστε να καλύψει την τεράστια παγκόσμια ζήτηση - αν χρειαστεί. Αν πάντως ο ιός εμφανίσει διαδοχικά κύματα έξαρσης και υποχώρησης, όπως σε προηγούμενες περιπτώσεις, τότε θα υπάρχει περισσότερος χρόνος προετοιμασίας.
Έχει σχέση η νέα γρίπη με το κοινό κρυολόγημα;
Πολύ συχνά δημιουργείται σύγχυση, επειδή τόσο η γρίπη όσο και το κρυολόγημα προκαλούνται από ιούς που φέρνουν παρόμοια συμπτώματα, οπότε είναι σχεδόν αδύνατη η διάκρισή τους με βάση μόνο τα συμπτώματα. Πάντως η γρίπη έχει πιο έντονα συμπτώματα (ιδίως πυρετό και αίσθημα εξάντλησης) και κυρίως μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρότερες επιπλοκές.
Μπορεί η νέα γρίπη να φθάσει σε οποιαδήποτε χώρα;
Από τη στιγμή που τα ταξίδια είναι πια τόσο διαδεδομένα, είναι πιθανό ένας φορέας να τη μεταφέρει σε άλλη χώρα. Ο βαθμός επικινδυνότητας εξαρτάται από το τόσα εύκολα ο ιός μεταδίδεται σε άλλο άνθρωπο. Τα συμπτώματα χρειάζεται μερικές μέρες για να εκδηλωθούν και στο μεταξύ ο ιός μπορεί να έχει εξαπλωθεί πριν την εμφάνιση των πρώτων συμπτωμάτων.
Μπορεί τελικά να υπάρξει κάποια στιγμή πανδημία;
Κάθε νέος ιός που μεταδίδεται μεταξύ των ανθρώπων προκαλεί τέτοιο φόβο, επειδή το ανοσοποιητικό σώμα των ανθρώπων δεν έχει κατάλληλα αντισώματα. Οι περισσότερες χώρες έχουν στα συρτάρια τους σχέδια για μια τέτοια περίπτωση, που περιλαμβάνουν φάρμακα, εμβόλια και μέτρα απομόνωσης των φορέων, απαγορεύοντας τις δημόσιες συγκεντρώσεις, κλείνοντας τα σχολεία κ.α.




Εξαρση της νέας γρίπης τις επόμενες εβδομάδες στην Ελλάδα


Περισσότεροι από 2 εκατομμύρια Έλληνες ενδέχεται να νοσήσουν από τον ιό της νέας γρίπης το προσεχές διάστημα, οπότε και αναμένεται πανδημική έξαρση, που θα διαρκέσει περίπου 6 εβδομάδες, εκτιμά το Eθνικό Συμβούλιο Πανδημίας, που συνεδρίασε την Τετάρτη 4 Νοεμβρίου 2009.

Aν ισχύσει το χειρότερο σενάριο, υπολογίζεται ότι 0,1% ή 0,2% όσων προσβληθούν, θα χρειαστούν νοσηλεία. Aπό αυτούς 15% έως 20% ενδεχομένως να πρέπει να νοσηλευτούν σε μονάδες εντατικής θεραπείας, γεγονός που καθιστά επιτακτική την ανάγκη να λειτουργήσουν άμεσα τα 150 κρεβάτια εντατικής, που μένουν σήμερα αναξιοποίητα, λόγω έλλειψης προσωπικού, κυρίως νοσηλευτικού.

H πρόεδρος του Συμβουλίου, Ελένη Γιαμαρέλου, τόνισε ότι πρώτη προτεραιότητα της πολιτείας είναι ο εμβολιασμός του προσωπικού νοσοκομείων και άλλων μονάδων υγείας, ο οποίος θα ξεκινήσει στις 16 Nοεμβρίου. Mία εβδομάδα αργότερα θα ξεκινήσει ο πανδημικός εμβολιασμός.

  Η κα. Γιαμαρέλου επισήμανε ότι τα νεότερα ευρωπαϊκά δεδομένα για την ασφάλεια του πανδημικού εμβολίου είναι ενθαρρυντικά. Για παράδειγμα, στη Σουηδία, όπου έχουν ήδη εμβολιαστεί 1,4 εκατομμύρια πολίτες, μόνο 41 παρουσίασαν κάποιες παρενέργειες και 6 εμφάνισαν αλλεργική αντίδραση στο εμβόλιο. Eπιπροσθέτως, όλες οι ανεπιθύμητες ενέργειες ήταν αναστρέψιμες.


Το πρόσφατο εμβόλιο παραγωγής 2008 - 2009 που χρησιμοποιείται κατά της εποχικής (κοινής) γρίπης παρέχει μία σχετική προστασία κατά του ιού της νέας γρίπης H1N1, γνωστής και ως γρίπης των χοίρων και ιδιαίτερα κατά των πιο σοβαρών μορφών της, συμπεραίνει νέα επιστημονική έρευνα που έγινε στο Μεξικό και δημοσιεύθηκε την Τρίτη 6 Οκτωβρίου 2009 στην ιατρική επιθεώρηση British Medical Journal.


Οι ερευνητές, με επικεφαλής τον μεξικανό επιδημιολόγο Χοσέ Λουοίς Βαλντεσπίνο, υπογραμμίζουν ωστόσο με έμφαση ότι τα "προκαταρκτικά" αποτελέσματα της εργασίας τους θα πρέπει να αντιμετωπισθούν με φρόνηση και "δεν δείχνουν σε καμμία περίπτωση ότι ο εποχικός εμβολιασμός θα έπρεπε να αντικαταστήσει τον εμβολιασμό κατά της γρίπης H1N1".

Στη διάρκεια της έρευνας, το επιστημονικό επιτελείο παρακολούθησε από τον Μάρτιο ως τον Μάιο του 2009 60 ασθενείς στο Ινστιτούτο Αναπνευστικών Νοσημάτων του Μεξικού οι οποίοι είχαν προσβληθεί από τη γρίπη H1N1 και άλλους 180 που αντιμετώπιζαν άλλα προβλήματα υγείας.

Διαπίστωσαν ότι οι ασθενείς που δεν είχαν προσβληθεί από τη γρίπη H1N1 είχαν εμβολιασθεί συχνότερα κατά της εποχικής γρίπης. Οι ασθενείς που υπέκυπταν ήσαν σαφώς λιγότεροι μεταξύ εκείνων που είχαν εμβολιασθεί σε σύγκριση με εκείνους που δεν είχαν εμβολιασθεί.

Οι ερευνητές εξηγούν ότι η σχετική προστασία που προσφέρει το εποχικό εμβόλιο οφείλεται στο γεγονός ότι αυτό ενισχύει τα αντισώματα στα άτομα που εκτίθενται εκ των υστέρων σε ένα παρόμοιο ιό γρίπης, είτε επειδή θα μολυνθούν, είτε επειδή θα εμβολιασθούν.

Επισημαίνουν πάντως ότι το δείγμα εθελοντών που πήρε μέρος στην έρευνα ήταν περιορισμένο και ιδιαίτερο εφόσον δεν επρόκειτο, παρά για σθενείς ενός νοσοκομείου ειδικευμένου σε αναπνευστικά νοσήματα και ότι είναι απαραίτητο να πραγματοποιηθούν ανάλογες μελέτες σε άλλες κατηγορίες ασθενών προκειμένου να επιβεβαιωθούν ή να διαψευσθούν τα ευρήματα.

Ο Νέος Ιός Γρίπης Α (Η1Ν1)

Ο νέος ιός της νέας γρίπης A (H1N1) που απομονώθηκε για πρώτη φορά πρόσφατα είναι ένας νέος υπότυπος του ιού της γρίπης που προσβάλλει και τους ανθρώπους. Περιέχει γονίδια που προέρχονται από ιό της γρίπης των χοίρων, των πτηνών και των ανθρώπων και συνδυάστηκαν για πρώτη φορά μεταξύ τους. Επίσης, έχει επιβεβαιωθεί ότι η νέα γρίπη μεταδίδεται από άνθρωπο σε άνθρωπο και η νόσηση έχει περιγραφεί ως πολύ σοβαρή σε ορισμένες περιπτώσεις στο Μεξικό, παρότι η βαρύτητα της νόσου εμφανίζεται μικρότερη σε άλλες περιοχές.
Η νέα γρίπη των χοίρων είναι μία οξεία ιογενής λοίμωξη του αναπνευστικού συστήματος των χοίρων, που προκαλείται από ιό γρίπης τύπου Α (υπάρχουν τρεις τύποι του ιού της γρίπης A, B, C). Ο ιός μεταδίδεται σε άγρια πτηνά, πουλερικά, άλογα και ανθρώπους, αλλά η μετάδοση από το ένα ζωικό είδος στο άλλο είναι σπάνια. Από τα τέλη της δεκαετίας του 1950 είχαν αναφερθεί μεμονωμένα κρούσματα γρίπης των χοίρων σε ανθρώπους που είχαν άμεση επαφή με τα ζώα (π.χ. εργαζόμενοι σε φάρμες με χοίρους).

Συμπτώματα που προκαλούνται από ιό της νέας γρίπης

Τα συμπτώματα της νόσου της νέας γρίπης είναι παρόμοια με αυτά της εποχικής γρίπης και μπορεί να περιλαμβάνουν αιφνίδια έναρξη πυρετού - συνήθως πάνω από 38 C - και συμπτώματα από το αναπνευστικό σύστημα (όπως βήχας, καταρροή, πονόλαιμος, πόνος στους μυς, πονοκέφαλος), ενώ μπορεί να παρουσιαστούν και άλλα συμπτώματα, όπως ρίγος, αίσθημα κόπωσης και σπανιότερα διάρροια και έμετοι.
Ο νέος ιός της γρίπης μπορεί να προσβάλει και το κατώτερο αναπνευστικό σύστημα και να προκαλέσει πνευμονία. Σε μεγαλύτερο κίνδυνο, λόγω των επιπλοκών που μπορεί να προκαλέσει ο ιός, βρίσκονται τα άτομα με μειωμένη ανοσιακή απάντηση, οι ηλικιωμένοι, οι έγκυες, τα βρέφη και τα άτομα με χρόνια νοσήματα του αναπνευστικού και κυκλοφορικού συστήματος και τα παχύσαρκα άτομα. Σε ορισμένες περιπτώσεις, παρατηρείται σοβαρή νόσηση σε κατά τα άλλα υγιείς ανθρώπους που μολύνονται με τον ιό.

Τρόποι μετάδοσης του ιού της νέας γρίπης

Οι άνθρωποι μολύνονται με τον ιό με τον ίδιο τρόπο όπως και στην εποχική γρίπη. Μεταδίδεται από άνθρωπο σε άνθρωπο μέσω σταγονιδίων από ασθενή που βήχει ή φτερνίζεται. Ο ιός μπορεί να μεταδοθεί και έμμεσα, όταν τα μολυσμένα σταγονίδια που προέρχονται από ασθενή εγκαθίστανται στα χέρια του ή σε άλλες επιφάνειες και μέσω αυτών να υπάρξει δευτερογενής μετάδοση σε ανθρώπους που έρχονται σε επαφή με αυτές. Οι άνθρωποι που έρχονται σε επαφή μολύνονται, γιατί με τα χέριά τους αγγίζουν το στόμα, τη μύτη ή τα μάτιά τους.
Η περίοδος μεταδοτικότητας της γρίπης από το νέο ιό Α (Η1Ν1), σύμφωνα με τα υπάρχοντα μέχρι στιγμής δεδομένα, είναι από μια ημέρα έως και επτά ημέρες μετά την εκδήλωση των συμπτωμάτων. Σημειώνεται ότι η περίοδος μεταδοτικότητας μπορεί να είναι πιο παρατεταμένη σε ειδικές περιπτώσεις όπως παιδιά και ανοσοκατασταλμένα άτομα. Ο χρόνος επώασης δεν είναι προς το παρόν γνωστός. Υπολογίζεται ότι μπορεί να κυμαίνεται από 1 έως 7 ημέρες και πιθανώς περιορίζεται σε 1 έως 4 ημέρες. Να σημειωθεί ότι ο χρόνος μετάδοσης από παιδιά που νοσούν είναι μεγαλύτερος από αυτό των ενηλίκων. Στο σημείο αυτό πρέπει να τονιστεί ότι ο νέος ιός της γρίπης δε μεταδίδεται με την κατανάλωση καλά μαγειρεμένου χοιρινού κρέατος ή παραγώγων του. Επίσης δεν υπάρχουν ενδείξεις ότι ο ιός βρίσκεται στην αλυσίδα παραγωγής χοιρινού κρέατος.
Η Ευρωπαϊκή Αρχή Ασφάλειας Τροφίμων (EFSA) επισημαίνει ότι δεν υπάρχουν επιστημονικά δεδομένα που να συνηγορούν υπέρ της άποψης ότι οι ιοί της γρίπης μπορούν να μεταδοθούν στον άνθρωπο από την κατανάλωση κρέατος, όπως είναι το χοιρινό κρέας και τα παράγωγά του. Παρόλο που σε πολλούς ανθρώπους αρέσει να καταναλώνουν ωμό κρέας, οι οδηγίες που ισχύουν προτρέπουν σε καλό μαγείρεμα όλων των ειδών κρεάτων, για την αποφυγή μετάδοσης στον άνθρωπο πολλών τροφιμογενών νοσημάτων.