Οι κλιματικές αλλαγές στον Πλανήτη : Η Σύνοδος της ΚοπεγχάγηςΗ ιστοσελίδα ενημερώθηκε στις 11:58, 22 Δεκεμβρίου 2009

Το κλίμα αλλάζει. Οι πάγοι στους πόλους λιώνουν, η στάθμη των θαλασσών ανεβαίνει, ακραία καιρικά φαινόμενα μαστίζουν ολόκληρες περιοχές του πλανήτη αφήνοντας πίσω τους ανθρώπινα θύματα και υλικές καταστροφές. Οι επιστήμονες και οι κυβερνήσεις παγκοσμίως συμφωνούν: οι κλιματικές αλλαγές έχουν προκληθεί από ανθρώπινες δραστηριότητες και οι επιπτώσεις τους θα είναι καταστροφικές.

Για το πρόβλημα ευθύνεται κυρίως η παραγωγή ενέργειας από ορυκτά καύσιμα (πετρέλαιο, άνθρακας, φυσικό αέριο). Σήμερα ξέρουμε τι μας περιμένει αν δεν περιορίσουμε τις εκπομπές ρύπων (αερίων του θερμοκηπίου) και αν δεν αλλάξουμε άμεσα το ενεργειακό μας μοντέλο.

Επιστημονικές μελέτες προειδοποιούν ότι αν συνεχιστεί η συσσώρευση αερίων του θερμοκηπίου στην ατμόσφαιρα, θα έχουμε να αντιμετωπίσουμε συνεχιζόμενη αύξηση της μέσης θερμοκρασίας και άνοδο της στάθμης της θάλασσας, συχνότερα και εντονότερα ακραία καιρικά φαινόμενα, ξηρασίες, πλημμύρες, επανεμφάνιση ασθενειών, καταστροφές καλλιεργειών και οικοσυστημάτων, καθώς και απώλειες ανθρώπινων ζωών.

Οι εναλλακτικές λύσεις υπάρχουν ήδη. Ο συνδυασμός ανανεώσιμων πηγών ενέργειας (όπως αιολική, ηλιακή, γεωθερμία) με την εξοικονόμηση ενέργειας προσφέρουν τη μόνη ασφαλή διέξοδο. Ταυτόχρονα άλλες τεχνολογικές λύσεις, όπως η υποκατάσταση των ψυκτικών που χρησιμοποιούνται σε ψυγεία και κλιματιστικά δείχνουν το δρόμο που πρέπει να ακολουθήσει η έρευνα και η βιομηχανία για να αποτραπούν οι κλιματικές αλλαγές.

Το Πρωτόκολλο του Κιότο είναι σήμερα το μόνο διεθνές εργαλείο που αναγνωρίζει την ανάγκη δράσης για την αποτροπή των κλιματικών αλλαγών. Όμως, οι στόχοι περιορισμού αερίων του θερμοκηπίου που προβλέπονται από αυτό δεν είναι αρκετοί για την αποτελεσματική αντιμετώπιση του προβλήματος.

Ο έλεγχος των ορυκτών καυσίμων συχνά πυροδοτεί πολεμικές συγκρούσεις. Οι κυβερνήσεις συνεχίζουν να επιδοτούν τις βιομηχανίες ορυκτών καυσίμων. Εταιρίες, κυβερνήσεις και πολίτες πρέπει να στραφούν άμεσα προς τις καθαρές, βιώσιμες ενεργειακές λύσεις, την απεξάρτηση από τα ορυκτά καύσιμα και στην εξοικονόμηση ενέργειας. Ιδιαίτερη έμφαση και βοήθεια πρέπει να δοθεί στις αναπτυσσόμενες χώρες και στα σχεδόν 2 δισεκατομμύρια ανθρώπων που, αυτή τη στιγμή, δεν έχουν καν πρόσβαση σε ηλεκτρική ενέργεια.

Πέρα από τις κυβερνήσεις και τις εταιρίες όμως, ο καθένας μας μπορεί να συμβάλει ενεργά στην αποτροπή των κλιματικών αλλαγών και τη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου με κάποιες απλές, καθημερινές ενέργειες. Ας μη χάνουμε χρόνο λοιπόν.



Σύνοδος Κοπεγχάγης: «συλλογική δράση» ζήτησε ο Ομπάμα

Έκκληση να υιοθετήσουν κοινές θέσεις απηύθυνε στους παγκόσμιους ηγέτες ο Αμερικανός πρόεδρος, Μπάρακ Ομπάμα, τονίζοντας ότι ο χρόνος που απομένει για την υπογραφή δεσμευτικής συμφωνίας είναι ελάχιστος. «Ενώ η επιστήμη της κλιματικής αλλαγής δεν είναι υπό αμφισβήτηση, νομίζω ότι η ικανότητά μας για συλλογική δράση αμφισβητείται αυτή τη στιγμή», δήλωσε ο Αμερικανός πρόεδρος κατά την ομιλία του στην Κοπεγχάγη.
Ο Μπάρακ Ομπάμα ξεκαθάρισε ότι βρίσκεται στην Κοπεγχάγη για να «δράσει και όχι για να μιλήσει», ενώ αναφέρθηκε στους κινδύνους της κλιματικής αλλαγής και τις απειλές για την παγκόσμια ασφάλεια και οικονομία.
Στο ίδιο μήκος κύματος κινήθηκε και ο Κινέζος πρωθυπουργός, Γουέν Τζιαμπάο, ο οποίος τόνισε ότι για να καταπολεμηθεί η κλιματική αλλαγή πρέπει να ενισχυθεί η διεθνής συνεργασία και η εμπιστοσύνη μεταξύ των κρατών.
Παράλληλα, ο Γουέν Τζιαμπάο επισήμανε ότι τα κράτη δεν πρέπει να κλείνουν τα μάτια μπροστά στις «ιστορικές τους ευθύνες», το μερίδιο των εκπομπών τους και τα διαφορετικά επίπεδα ανάπτυξης.
Όταν ολοκλήρωσαν τις ομιλίες τους, ο Αμερικανός πρόεδρος και ο Κινέζος πρωθυπουργός είχαν συνάντηση που διήρκεσε μια ώρα και χαρακτηρίστηκε από τον Λευκό Οίκο βήμα προόδου.
Οι ΗΠΑ και η Κίνα, που ευθύνονται για τα μεγαλύτερα ποσοστά εκπομπών στον πλανήτη, κρατούν το κλειδί για την υπογραφή δεσμευτικής συμφωνίας.
Συγκριτικά, λιγότερο διαλλακτική χαρακτηρίζεται η Κίνα δεδομένου ότι δεν είναι πρόθυμη να δεσμευτεί για σημαντικές μειώσεις εκπομπών, ενώ εμποδίζει τη λειτουργία ελεγκτικών μηχανισμών που παρακολουθούν τα επίπεδα των εκπομπών της.


Κοπεγχάγη: το επόμενο ραντεβού στο Μεξικό

Στη Σύνοδο της Κοπεγχάγης δεν έγινε εφικτό να υπογραφεί μια δεσμευτική συμφωνία για τη μείωση των εκπομπών του CO2, το επόμενο ραντεβού θα είναι στο Μεξικό μέσα στο 2010, σύμφωνα με δημοσίευμα της εφημερίδας «Το Βήμα». Οι δύο μεγαλύτερες χώρες οι οποίες ευθύνονται για τις εν λόγω εκπομπές, ΗΠΑ και Κίνα αρνήθηκαν να κάνουν ριζική στροφή στις εξαρτώμενες από το πετρέλαιο οικονομίες τους, ενώ άλλες ισχυρές και ρυπογόνες οικονομίες, όπως της Ινδίας, της Βραζιλίας, της Νότιας Αφρικής και της ΕΕ, έθεσαν όρους οι οποίοι οδηγούσαν από διαφορετικούς δρόμους στην αποτυχία.
Στην πόλη του Μεξικού θα διεξαχθεί η επόμενη Σύνοδος του ΟΗΕ για την Κλιματική Αλλαγή το Νοέμβριο του 2010.

Οι κλιματικές αλλαγές στην Ελλάδα

Το μέλλον μας επιφυλάσσει ζέστη και λιγότερες βροχές. Σε αυτό το συμπέρασμα συγκλίνουν οι εκτιμήσεις της επιστημονικής κοινότητας για τις αλλαγές που πρόκειται να υποστεί το κλίμα της Ελλάδας, οι οποίες αναμένεται να γίνουν ορατές μέσα στις επόμενες δεκαετίες, με πιθανολογούμενη κορύφωση τους μέχρι το 2100. Το γνωστό εύκρατο μεσογειακό κλίμα της χώρας μας με τους ήπιους, βροχερούς χειμώνες και τα σχετικώς θερμά και ξηρά καλοκαίρια θα αποκλίνει προς μια θερμότερη και περισσότερο ξηρή εκδοχή.
Τα καταγραφέντα στοιχεία δείχνουν τριπλασιασμό της συχνότητας των ακραίων καιρικών φαινομένων, μέσα στα τελευταία τριάντα χρόνια και αύξηση της μέσης θερμοκρασίας, ιδιαιτέρως κατά τους καλοκαιρινούς μήνες, από τις αρχές της δεκαετίας του '90 και μετά, με το καλοκαίρι του 1999 να λαμβάνει τον τίτλο του θερμότερου καλοκαιριού του 20ου αιώνα. Οι επιστήμονες προβλέπουν γενικά αύξηση της θερμοκρασίας στην ελληνική επικράτεια μεταξύ 0,9 και 2 βαθμούς Κελσίου μέχρι το τέλος του αιώνα και αυτό θα εξαρτηθεί φυσικά από το βαθμό των συγκεντρώσεων των "αερίων του θερμοκηπίου" στην ατμόσφαιρα.
Ένα άλλο ζήτημα είναι οι βροχοπτώσεις. Αν και οι υπάρχουσες επιστημονικές αναφορές είναι αρκετές φορές αντικρουόμενες, το γενικό συμπέρασμα που μπορεί να εξαχθεί είναι ότι αναμένεται σημαντική μείωση των βροχοπτώσεων, ειδικά κατά τους καλοκαιρινούς μήνες. Οι περιοχές που θα επηρεαστούν εντονότερα θα είναι αυτές της Ανατολικής και Νότιας Ελλάδας, ιδιαίτερα στην Αττική, τη Θεσσαλία, τη Θεσσαλονίκη και την Ανατολική Πελοπόννησο.

Ένα άλλο ζήτημα είναι οι βροχοπτώσεις. Αν και οι υπάρχουσες επιστημονικές αναφορές είναι αρκετές φορές αντικρουόμενες, το γενικό συμπέρασμα που μπορεί να εξαχθεί είναι ότι αναμένεται σημαντική μείωση των βροχοπτώσεων, ειδικά κατά τους καλοκαιρινούς μήνες. Οι περιοχές που θα επηρεαστούν εντονότερα θα είναι αυτές της Ανατολικής και Νότιας Ελλάδας, ιδιαίτερα στην Αττική, τη Θεσσαλία, τη Θεσσαλονίκη και την Ανατολική Πελοπόννησο.

Για παράδειγμα η ξηρασία και η άνοδος της θερ?οκρασίας θα οδηγήσουν σε προβλή?ατα λειψυδρίας, υποβάθ?ισης της ποιότητας του νερού, αλλά και στις αποδόσεις των αγροτικών καλλιεργειών. Η άνοδος του επιπέδου της θάλασσας θα επιφέρει καταστροφές στις παραγωγικές δραστηριότητες σε παράκτιες περιοχές. Και φυσικά θα πρέπει να ληφθεί υπόψη και η επίδραση στην ανθρώπινη υγεία.
Η Ελλάδα υπέγραψε τη Σύ?βαση-Πλαίσιο για τις Κλι?ατικές Αλλαγές στο Ρίο ντε Τζανέϊρο, τον Ιούνιο του 1992 και την έκανε νόμο του κράτους τον Απρίλιο του 1994. Στόχος της Σύ?βασης είναι "η σταθεροποίηση των συγκεντρώσεων των αερίων του θερ?οκηπίου στην ατ?όσφαιρα, σε επίπεδα τέτοια, ώστε να προληφθούν επικίνδυνες επιπτώσεις στο κλί?α από τις ανθρώπινες δραστηριότητες".

Οι επιπτώσεις των κλιματικών αλλαγών


Επιστήμονες από ολόκληρο τον κόσμο προσπαθούν να εντοπίσουν και "να κοστολογήσουν" τις συνέπειες που θα φέρουν στη Γη, οι κλιματικές αλλαγές.
Με κλιματικά μοντέλα, προσπαθούν να προβλέψουν το μέλλον του καιρού και του περιβάλλοντος. Σε πρώτη φάση, το ενδιαφέρον όλων συγκεντρώνεται στο νερό. Τα ερωτηματικά που τίθενται είναι πολλά και ποικίλα.

Θα ανέβει η στάθμη της θάλασσας; Και αν ναι, υπάρχουν περιοχές που θα πλημμυρίσουν; Απειλείται η υγεία μας; Και αν ναι, με ποιους τρόπους και τι μπορούμε να κάνουμε... Υπάρχει κίνδυνος για τη βιοποικιλότητα ; Και αν ναι, ποια φυτικά και ζωικά είδη απειλούνται με εξαφάνιση; Θα υπάρξει άμεσος αντίκτυπος στη Γεωργία; Και αν ναι, αλλάζει ο χάρτης των καλλιεργειών για κάθε χώρα;
Δυστυχώς, σε όλα τα παραπάνω ερωτήματα, οι απαντήσεις είναι καταφατικές.
Οι επιστήμονες εκτιμούν ότι η αύξηση της μέσης επιφανειακής θερμοκρασίας του πλανήτη, θα οδηγήσει σε περαιτέρω αποσταθεροποίηση της ατμόσφαιρας.
Αυτή με τη σειρά της θα έχει ως αποτέλεσμα, την αύξηση της στάθμης της θάλασσας, την εμφάνιση έντονων καιρικών φαινομένων, όπως ξηρασία, πλημμύρες, τυφώνες, ανεμοστρόβιλους αλλά και επανεμφάνιση ασθενειών, καταστροφές καλλιεργειών και οικοσυστημάτων.

Aνοδος στάθμης νερού

Μία από τις σοβαρότερες συνέπειες του φαινομένου του θερμοκηπίου, είναι η άνοδος της στάθμης των υδάτων της θάλασσας.
Οι παράγοντες που οδηγούν στην αύξηση αυτή, είναι λίγο ως πολύ γνωστοί.

Η αύξηση της θερμοκρασίας, δημιουργεί αναπόφευκτα, διαστολή του θαλασσινού νερού και λιώσιμο των πάγων της Γροιλανδίας, της Ανταρκτικής και των Παγετώνων των Αλπεων.
Τον τελευταίο αιώνα η μέση επιφανειακή θερμοκρασία αυξήθηκε κατά 0,4-0,8%, οδηγώντας σε αύξηση της μέσης στάθμης των ωκεανών κατά 10-20 εκατοστά.
Δυστυχώς όμως τα χειρότερα έπονται.
Σύμφωνα με τα συμπεράσματα της Διακυβερνητικής Επιτροπής για τις κλιματικές Αλλαγές (IPCC), η αποσταθεροποίηση του κλίματος, θα οδηγήσει σε αύξηση 9-88 εκατοστά της μέσης στάθμης της θάλασσας τα επόμενα εκατό χρόνια.
Ωστόσο τα χειρότερα "είναι εδώ" για κάποιες περιοχές του πλανήτη.
Οι 10.000 κάτοικοι του Τuvalu, ενός μικρού νησιού στον Ειρηνικό Ωκεανό, έζησαν το 2001, εφιαλτικές στιγμές. Για πέντε συνεχείς μήνες, το νησί τους πλημμύρισε και απειλήθηκε με κίνδυνο εξαφάνισης.
Η κυβέρνηση του Tuvalu, ζήτησε τη βοήθεια των γειτονικών χωρών για να απεγκλωβίσει τους κατοίκους της. Τον Μάρτιο του 2002, ο πρωθυπουργός της χώρας, Koloa Talake, ανακοίνωσε ότι θα μηνύσει στο Διεθνές Δικαστήριο, τις χώρες που εκπέμπουν τα μεγαλύτερα επίπεδα των αερίων θερμοκηπίων.

Ερημοποίηση - Ξηρασία

Οι κλιματικές αλλαγές, που οφείλονται κυρίως στην ανθρώπινη δραστηριότητα, οδηγούν και σε παρατεταμένες ξηρασίες, τις οποίες βιώνουν πολλές περιοχές του πλανήτη.
Σύμφωνα με την τρίτη έκθεση της διακυβερνητικής επιτροπής για τις Κλιματικές Αλλαγές, (IPPC), η αύξηση της μέσης θερμοκρασίας της επιφάνειας του πλανήτη, επηρεάζει σημαντικά, τα αποθέματα πόσιμου νερού και την άρδευση.
Η ίδια έκθεση, προβλέπει ότι οι θερμές περίοδοι του έτους θα είναι ξηρότερες στις περισσότερες ηπειρωτικές περιοχές μέσου γεωγραφικού πλάτους, με αποτέλεσμα να αυξηθεί η συχνότητα των φαινομένων ξηρασίας και της υποβάθμισης του εδάφους.
Τα φαινόμενα αυτά θα προσλάβουν κρίσιμες διαστάσεις σε περιοχές που αντιμετωπίζουν ήδη σοβαρά προβλήματα υποβάθμισης του εδάφους, απερήμωσης και ξηρασίας. Οι αναπτυσσόμενες χώρες θα πληγούν ιδιαίτερα

Καύσωνας - Πυρκαγιές

Με το φαινόμενο του θερμοκηπίου, αλλά και την ευρύτερη καταστροφή του περιβάλλοντος, συνδέουν, πολλοί Ευρωπαίοι κλιματολόγοι, τον καύσωνα, που έπληξε φέτος πολλές ευρωπαϊκές χώρες.
Έκθεση της Παγκόσμιας Οργάνωσης Μετεωρολογίας (WMO) η οποία σημειωτέον δεν διακρίνεται για τις υπερβολές της κρούει τον κώδωνα του κινδύνου για τις εξαιρετικά υψηλές θερμοκρασίες που παρατηρήθηκαν σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες.
Το 2003, η Ευρώπη, "ψήθηκε" σε ασυνήθιστα υψηλές θερμοκρασίες αλλά και "κάηκε" από ανελέητες πυρκαγιές που έπληξαν Ισπανία, Πορτογαλία, Γαλλία.
Είναι χαρακτηριστικό, ότι η Ελβετία πέρασε το θερμότερο Ιούνιο των τελευταίων 250 ετών, ενώ στη νότια Γαλλία η μέση θερμοκρασία ήταν 5-7 βαθμούς Κελσίου πάνω από το μακροχρόνιο μέσο όρο.
Στη Νότια Γαλλία σημειώθηκαν τον Ιούνιο θερμοκρασίες-ρεκόρ που κατά τόπους υπερέβησαν τους 40 βαθμούς Κελσίου (5-7 βαθμοί πάνω από το μέσο όρο), ενώ στη Γενεύη, από τις 29 Μαΐου η θερμοκρασία στη διάρκεια της ημέρας δεν έχει πέσει κάτω από τους 25 βαθμούς.
Την ίδια ώρα, η πύρινη λαίλαπα, κατέστρεψε ορισμένα από τα ωραιότερα πευκοδάση της Ευρώπης και του κόσμου στη Ν. Γαλλία, την Ισπανία και την Πορτογαλία και την Ιταλία.

Βιοπικοιλότητα

Η αναμενόμενη αύξηση της θερμοκρασίας της ατμόσφαιρας και η αύξηση της στάθμης των υδάτων είναι πιθανό να προκαλέσουν την εξαφάνιση κάποιων ειδών που δεν θα προλάβουν να προσαρμοσθούν στις νέες κλιματικές συνθήκες.
Μεταξύ των ειδών που αναμένεται να πληγούν ξεχωρίζουν τα αποδημητικά πουλιά, απομονωμένοι πληθυσμοί, είδη με περιορισμένη γενετική ικανότητα προσαρμογής.
Παράλληλα, οι κλιματικές αλλαγές, είναι πιθανό να επιφέρουν όχι μόνο αλλαγή στη σύσταση των οικοσυστημάτων αλλά και στη γεωγραφική κατανομή τους.
Πιθανές μεταναστεύσεις (λόγω καιρικών συνθηκών) ειδών σε συνδυασμό με την εξαφάνιση κάποιων άλλων, θα φέρoυν σε επαφή πληθυσμούς που κάποτε ήταν απομακρυσμένοι. Το νέο περιβάλλον για κάποια είδη ενδέχεται να επιφέρει "εντάσεις" που θα οδηγήσουν κάποιους πληθυσμούς ή και είδη σε εξαφάνιση.