Κρόκος Κοζάνης : Το φυτό που έγινε διεθνώς γνωστόΗ ιστοσελίδα ενημερώθηκε στις 19:30, 31 Αυγούστου 2009

Ο Κρόκος ο ήμερος (Crocus sativus L.) είναι ενα από τα πιο σπάνια φαρμακευτικά φυτά. Τα αποξηραμένα στίγματα του λουλουδιού αποτελούν τον πολύτιμο κρόκο ή σαφράν ή ζαφορά ή σαφράνι.

5ο ΦΕΣΤΙΒΑΛ ΚΡΟΚΟΥ
Για 5η συνεχή χρονιά διοργανώνεται και φέτος το Φεστιβάλ Κρόκου, το οποίο θα ξεκινήσει την Παρασκευή 28 Αυγούστου και θα ολοκληρωθεί το Σάββατο 29 Αυγούστου.
Οι φιλοδοξίες είναι πολλές με στόχο την περαιτέρω προώθηση του προϊόντος, καθώς το Φεστιβάλ φέτος αναμένεται με ακόμη μεγαλύτερο ενδιαφέρον, με βάση τη συμμετοχή του Αναγκαστικού Συνεταιρισμού Κροκοπαραγωγών στα «Δώρα της Φύσης» και στο φιλόδοξο Ευρωπαϊκό Πρόγραμμα Ενεργειών Ενημέρωσης και Προώθησης τεσσάρων εκλεκτών και γνωστών ελληνικών προϊόντων.
Παράλληλα, το Σάββατο θα διεξαχθούν και τα εγκαίνια του νέου κτιρίου του Αναγκαστικού Συνεταιρισμού Κροκοπαραγωγών, παρουσία του Υφυπουργού Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, Μιχάλη Παπαδόπουλου και του Γενικού Γραμματέα Περιφέρειας Δυτικης Μακεδονίας, Ανδρέα Λεούδη.
Όπως σημείωσε ο κ. Πατσιούρας, στα πλαίσια του εν λόγω προγράμματος, το 5ο Φεστιβάλ Κρόκου θα έχει ως συνδιοργανωτές τον Αγροτικό Συνεταιρισμό Ζαγοράς Πηλίου (μήλα), τον Αγροτικό Συνεταιρισμό Σύκων Κύμης, αλλά και την Κοινοπραξία Προώθησης Πατάτας του Κάτω Νευροκοπίου.

Μαζί με τον κρόκο, πρόκειται για προϊόντα Προστατευόμενης Ονομασίας και Προέλευσης (ΠΟΠ), τα οποία είναι επώνυμα, γευστικά, και υγιεινά από την ίδια τη μητέρα Φύση. Να σημειωθεί πως το Πρόγραμμα Ενεργειών Ενημέρωσης και Προώθησης για τα «ΔΩΡΑ ΤΗΣ ΦΥΣΗΣ» ξεκίνησε τον Οκτώβριο του 2007 και θα διαρκέσει τρία έτη, ενώ περιλαμβάνει μια σειρά συγκεκριμένων και πολύπλευρων δράσεων, για την ενημέρωση και προώθηση των συγκεκριμένων προϊόντων.

Από την πλευρά του, ο Παντελής Σκαρλάτος, Διευθύνων Σύμβουλος της εταιρίας «Οικονομοτεχνική», εξήρε το έργο του Συνεταιρισμού Κροκοπαραγωγών και μίλησε για το σημαντικό αυτό πρόγραμμα, το οποίο, όπως είπε, είναι ευρωπαϊκό και αυτόνομο, πέρα από το ΕΣΠΑ και τα Κοινοτικά Πλαίσια Στήριξης. Το πρόγραμμα θα είναι πλούσιο και πρόκειται να συνεπάρει όλους όσους παραβρεθούν εκεί, λόγω της παρουσίας πολλών καταξιωμένων καλλιτεχνών του τραγουδιού.
Το πλήρες πρόγραμμα των εκδηλώσεων που θα λάβουν χώρα στο πλαίσιο του 5ου Φεστιβάλ Κρόκου έχει ως εξής:
Παρασκευή, 28 Αυγούστου 2009
1. Ώρα 9.00 μ.μ.: Συναυλία με τη Γλυκερία στο Πάρκο Αγίας Παρασκευής Κρόκου. Είσοδος Ελεύθερη.
Σάββατο, 29 Αυγούστου 2009
Ώρα 12.00 μ.μ.: Τελετή εγκαινίων του κτιρίου του Αναγκαστικού Συνεταιρισμού Κροκοπαραγωγών, που βρίσκεται στα όρια Κρόκου και Καρυδίτσας, από τον Υφυπουργό Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, Μιχάλη Παπαδόπουλο, και τον Γενικό Γραμματέα Περιφέρειας Δυτικής Μακεδονίας, Ανδρέα Λεούδη.

Ώρα 6.00 μ.μ.: Πνευματικό Κέντρο Κρόκου: Διαγωνισμός γευσιγνωσίας, με εκλεκτά εδέσματα, που θα μαγειρέψουν οι γυναίκες της περιοχής, με βάση το φυτό κρόκος, αλλά και τα μήλα, το σύκο και την πατάτα. Θα υπάρξουν για πρώτη φορά δώρα για τις πρώτες νικήτριες, ενώ στην κριτική επιτροπή θα συμμετάσχουν η Ντίνα Νικολάου, ο Σαμ Λεβή και ο γευσιγνώστης ,Μάκης Ιωάννογλου.
Ώρα 7.00 μ.μ: Πνευματικό Κέντρο Κρόκου: Ενημερωτική Ημερίδα με θέμα «Παρουσίαση και τρόποι χρήσης των ΠΟΠ και ΠΓΕ προϊόντων μήλα Ζαγοράς, κρόκος Κοζάνης, Σύκο Κύμης και Πατάτα Νευροκοπίου. Ομιλητές θα είναι ο δημοσιογράφος-σεφ, Ηλίας Μαμαλάκης, η συγγραφέας-σεφ, Ντίνα Νικολάου και ο ιδιοκτήτης της ομώνυμης Σχολής Μαγειρικής Ζαχαροπλαστικής, Σαμ Λεβή.

Ώρα 9.00 μ.μ.: Συναυλία με την Πάολα στο Πάρκο Αγίας Παρασκευής Κρόκου. Στη συναυλία θα συμμετάσχει επίσης το συγκρότημα Group Da Regulatorz. Είσοδος ελεύθερη.
Προχθες το πρωί, ο Πρόεδρος του Αναγκαστικού Συνεταιρισμού Κροκοπαραγωγών, Νίκος Πατσιούρας, μαζί με τα μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου, αλλά και τον Παντελή Σκαρλάτο, Διευθύνοντα Σύμβουλο της εταιρίας «Οικονομοτεχνική», που ανέλαβε την υλοποίηση του εν λόγω προγράμματος, παρέθεσαν συνέντευξη Τύπου στον Κρόκο (στην ταβέρνα «Όαση»), κατά τη διάρκεια της οποίας παρουσίασαν όλες τις λεπτομέρειες για τη φετινή διοργάνωση.

Κρόκος Σατίβους" είναι το κατάλληλο βοτανικό όνομα γι' αυτό το φυτό, το οποίο φυτεύεται το καλοκαίρι και ανθίζει το φθινόπωρο. Εχει στενό, γρασιδωτό φύλλωμα με άσπρη κεντρική φλέβα, εμφανίζεται το χειμώνα και μαραίνεται πριν από το καλοκαίρι. Κανένα ίχνος από τον κρόκο δεν θα εμφανιστεί μέχρις ότου οι μέρες γίνουν μικρές και δροσερέςΑυτός ο σπάνιος κρόκος, ο οποίος πρωτοεμφανίστηκε κατά πολλούς στην Ασία, είναι μέλος της οικογένειας φυτών Iris. Σήμερα καλλιεργείται εκτεταμένα στο Ιράν, το Κασμίρ, την Ελλάδα, την Ισπανία και το Μαρόκο. Μοναδική κροκοκαλλιεργούμενη περιοχή της χώρας μας είναι η περιοχή της Κοζάνης, με επίκεντρο τα γειτονικά χωριά Κρόκου, Καρυδίτσας και Ανω Κώμης.Ο κρόκος είναι εύκολο να καλλιεργηθεί. Ήπιο κλίμα, βροχοπτώσεις και καλοδουλεμένο έδαφος είναι επαρκείς παράγοντες. Ενα ράντισμα με τρίμματα κοκάλων στο χώμα στο οποίο θα φυτευτεί ο κρόκος θα το προμηθεύσει με φώσφορο για μεγάλο χρονικό διάστημα. Η αναπαραγωγή γίνεται με την φυσική ανάπτυξη του υπόγειου τμήματος αναπαραγωγής, ιδιότητα που την έχουν λίγα μόνο φυτά. Η φυτεία γίνεται αργά, συνήθως κατά τους μήνες Ιούλιο και Αύγουστο. Οι βολβοί φυτεύονται σε απόσταση 10-15 εκατοστά μεταξύ τους και 20-25 εκατοστά βάθους. Για τη φυτεία ενός στρέμματος χρειάζονται 250-350 κιλά βολβοί. Πρέπει να προσέχουμε και να επιβλέπουμε τακτικά τη φυτεία γιατί οι βολβοί αποτελούν καλό μεζέ για διάφορα ζώα, όπως τυφλοπόντικες και αρουραίοι. Το επίπεδο, ανοιχτό, χαμηλό τοπίο από την πόλη της Κοζάνης μέχρι τη λίμνη Πολυφύτου προσφέρει ιδανικές συνθήκες για την καλλιέργεια του κρόκου. Κάθε 6-9 χρόνια τα υπόγεια τμήματα αναπαραγωγής ξηλώνονται, καθαρίζονται και χωρίζονται, μετά επιδεικνύονται σε ένα άλλο μέρος επιτρέποντας έτσι το ξαλαφρωμένο πλέον έδαφος, να επανακτήσει όλες τις ουσίες που έχει χάσει λόγω της καλλιέργειας του κρόκου.Κάθε φθινόπωρο, όταν ανθίζει ο κρόκος, οι ξηραμένες ωχρές εκτάσεις μεταβάλλονται σε μία θάλασσα από χρώματα, τα οποία ποικίλουν από πορτοκαλί σε βιολετί, σε λεβάντα. Η γη μεταμορφώνεται σε πορφυρή πεδιάδα. Ακόμη και τα σύννεφα σ' ένα λαμπρό γαλάζιο ουρανό φαίνεται να επηρεάζουν το χρώμα της έκτασης που βρίσκεται από κάτω τους.Τα λουλούδια που αρχίζουν να βγαίνουν κατά τα μέσα Οκτώβρη μαζεύονται από συντροφιές, κατά κανόνα γυναικών και μεταφέρονται στα σπίτια με κοφίνια. Η κοπιαστική αυτή εργασία, που χρειάζεται και σχετική δεξιοτεχνία, συνεχίζεται από την ανατολή μέχρι και τη δύση του ηλίου και διαρκεί 20-25 ημέρες.
Ο κρόκος είναι έτοιμος για συγκομιδή μόλις το λουλούδι ανοίξει τελείως. Νωρίς το πρωί ή αργά το απόγευμα είναι η καλύτερη ώρα για συγκομιδή, διότι τα φυτικά έλαια βρίσκονται στην υψηλότερη δυνατή συγκέντρωση.Κάθε πρωί με την αυγή οι αγρότες με τις οικογένειές τους, όλοι οι άνθρωποι αυτής της περιοχής, θα πάνε στα χωράφια με τα πόδια, με ποδήλατο, με μηχανάκι, με τρακτέρ ή με αυτοκίνητο. Με ρυθμούς που θυμίζουν μπαλαρίνα, άντρες, γυναίκες και παιδιά γονατίζουν χαμηλά για να αποσπάσουν τα πολύ μικρά άνθη και να τα ρίξουν μέσα σε ποδιές και μικρά καλάθια αποκομμένα πλέον από τον κορμό τους. Αυτή η κουραστική σκηνή επαναλαμβάνεται συνεχώς, μέρα με τη μέρα, γιατί ο κρόκος μαραίνεται και κάθε στίγμα γίνεται χειρότερο αν δεν μαζευτεί μέσα σε λίγες ώρες από το τελείωμα της άνθησής του.Παρ' όλη την κούραση και τις αντίξοες καιρικές συνθήκες, που πολλές φορές επικρατούν, οι κροκοκαλλιεργητές αντιμετωπίζουν με χιούμορ την όλη κατάσταση, φωνάζοντας ο ένας τον άλλο και χαιρετώντας τον κάθε περαστικό. Αργά το απόγευμα τα χωράφια θα έχουν καθαριστεί, μόνο που θα καλυφθούν με βιολετί χρώμα την άλλη ημέρα το πρωί.
Στο σπίτι άλλο συνεργείο, δύο ατόμων, τοποθετεί τα άνθη λίγα - λίγα πάνω σε ειδικό τραπέζι όπου με τη δημιουργία αέρα από ηλεκτροκίνητους ανεμιστήρες ξεχωρίζει τα πέταλα από τους στήμονες και τα στίγματα.Σε άλλο χώρο, μία ομάδα από γυναίκες κάθεται γύρω από ένα τραπέζι. Το δωμάτιο είναι ευωδιασμένο με τα εκατοντάδες χιλιάδες φύλλα κρόκου, που υπάρχουν μέσα. Οι γυναίκες με επιδεξιότητα ανοίγουν τα μοβ πέταλα και αποσπούν από το κάθε λουλούδι τα εναπομείναντα στίγματα από την προηγούμενη διαδικασία, τα οποία τα ρίχνουν σε μικρά πιάτα. Τα άνθη στοιβάζονται κατά το μήκος του τραπεζιού, ενώ οι γυναίκες έχουν θαμμένα τα πόδια τους μέσα στα αποβαλλόμενα λουλούδια. Η διαλογή όπως και το μάζεμα πρέπει να γίνεται αμέσως, πριν μαραθούν τα λουλούδια. Αυτές οι γυναίκες, με τη βοήθεια των ανδρών, θα δουλέψουν αρκετά μέσα στη νύχτα, αποκοιμόμενοι πολλές φορές επάνω στις καρέκλες τους.Αργά το βράδυ ακολουθεί το στέγνωμα της σοδειάς. Η ξήρανση των στιγμάτων είναι η πιο βασική και λεπτή εργασία και απαιτεί πείρα, μεγάλη προσοχή και τέχνη. Αν ο κρόκος ξεραθεί κανονικά, διατηρεί αναλλοίωτες τις χαρακτηριστικές του ιδιότητες (χρώμα-άρωμα).
Η ξήρανση γίνεται με την τοποθέτηση σε λεπτά στρώματα των νωπών στιγμάτων, πάνω σε τελάρα με δικτυωτή συρμάτινη ή μεταξωτή βάση. Τα τελάρα μεταφέρονται σε θερμαινόμενα, σκοτεινά δωμάτια, που θερμαίνονται με θερμάστρες πετρελαίου, ξύλου ή κάρβουνου. Εκεί με προοδευτικά ανερχόμενη θερμοκρασία μέχρι 40°C, ο κρόκος στεγνώνει σε 8-12 ώρες. Την επόμενη μέρα συσκευάζεται μέσα σε τενεκέδες ή πλαστικές σακούλες.Τις μέρες που ακολουθούν, τότε που οι νύχτες είναι μεγάλες, υπομονετικά οι γυναίκες σκυμμένες πάνω από ένα ταψί, διαχωρίζουν τους στήμονες από τα στίγματα και απομακρύνουν τις ξένες ύλες. Όταν ολοκληρωθεί και αυτή η εργασία, που διαρκεί από έναν έως τρεις μήνες, το προϊόν είναι πλέον έτοιμο να παραδοθεί στο συνεταιρισμό.Παρ' όλο που τα περισσότερα χωράφια είναι προσεγμένα και παράγουν μεγάλα άνθη, χρειάζονται περίπου 150.000 λουλούδια για να πάρουμε ένα κιλό αποξηραμένα στίγματα Saffron και ακόμη ο πιο γρήγορος εργάτης μπορεί να μαζέψει 30.000 άνθη την ημέρα. Νέοι, γέροι και μεσήλικες σε κάθε οικογένεια πασχίζουν από το πρωί μέχρι πολύ αργά το βράδυ. Κουτσομπολεύουν, λένε ιστορίες, πειράζοντας ο ένας τον άλλο και παραπονιούνται για τις πονεμένες μέσες τους και το μουδιασμένο σώμα τους.Το φύτεμα, το σκάλισμα, η συγκομιδή, η διαλογή και η αποξήρανση, όλα γίνονται με το χέρι. Κατά τη διάρκεια των τριών εβδομάδων της συγκομιδής, απασχολείται όλη η οικογένεια, όλη η κοινωνία της περιοχής. Οι δρόμοι, οι πλατείες, τα καφενεία στα χωριά μας είναι έρημα.
Την ώρα που η συγκομιδή φτάνει στο τέλος της, η οικογένεια και οι εργάτες είναι εξουθενωμένοι από την κουραστική εργασία των τελευταίων ημερών. Όμως η παραγωγή του κρόκου είναι ένα μέρος της ζωής της τοπικής κοινωνίας και έχει δημιουργήσει ένα δεσμό και μία λογική που κάνει τους νέους να είναι διατεθημένοι να συνεχίσουν να ζουν στα χωριά τους.Ο κρόκος είναι η σημαντικότερη καλλιέργεια στο Ν.Κοζάνης. Ενα στρέμμα θα επιφέρει περίπου κατά μέσο όρο 800 γρ. Saffron το έτος. Κάθε χρόνο παράγονται στην περιοχή μας 6-8 τόνοι Saffron που στη συνέχεια μέσα από τον συνεταιρισμό φεύγουν, κυρίαρχα, για τις αγορές του εξωτερικού.Ο κροκοπαραγωγός θα βγάλει ένα αξιόλογο μερίδιο από το ετήσιο εισόδημά του. Ένας τυπικός καλλιεργητής από τους 1500 που υπάρχουν στο Ν.Κοζάνης μπορεί να πάρει και το 20-40% του εισοδήματός του μέσα σε λίγες εβδομάδες. Από μία επιτυχημένη συγκομιδή ο κρόκος συχνά μπορεί να αποδειχθεί θησαυρός για τις δύσκολες ώρες.
Ο Κρόκος Κοζάνης (ελληνικό safran) ξεχωρίζει για την αρίστη ποιότητα του, που τον κατατάσσει στην πρώτη κατηγορία safran στον κόσμο, Μία ελάχιστη ποσότητα Κρόκου Κοζάνης προσθέτει υπέροχη γεύση, χρώμα και άρωμα σε κάθε φαγητό σας, όπως ζυμαρικά, ρύζι, σούπες, σάλτσες, κοτόπουλο, κρέας, ψάρια. Ο Κρόκος Κοζάνης είναι απόλυτα αγνός, και σε συνδυασμό με τον καφέ η το τσάι αποτελεί ένα εξαιρετικό ρόφημα

ΟΔΗΓΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗ ΧΡΗΣΗ ΤΟΥ ΚΡΟΚΟΥΟι ίνες του κρόκου δίνουν στο φαγητό ένα φωτεινό κίτρινο χρώμα, μια ευχάριστη υπόπικρη γεύση πολύ χαρακτηριστική και άρωμα ελαφρά ιωδιώδες. Για να φανεί το χρώμα του στο φαγητό δεν πρέπει να χρησιμοποιηθούν υλικά που δίνουν εντονότερο από το κίτρινο χρώμα, όπως η ντομάτα ή το σπανάκι. Σε τέτοια φαγητά μπορείτε να χρησιμοποιήσετε σαφραν μόνο για τη γεύση του. Το μόνο που πρέπει να προσέξετε είναι η ποσότητα. Αν βάλετε πολύ σαφραν θα είναι πολύ έντονη η μυρωδιά. Στις συνταγές του εντύπου το υλικό είναι μετρημένο για να ταιριάζει σ' ένα μέσο γούστο, κι έτσι αφού το δοκιμάσετε, μπορείτε να αυξήσετε τη δόση σύμφωνα με τη δική σας προτίμηση. Αυξήστε λίγο κάθε φορά γιατί, αν η ποσότητα είναι μεγάλη, θα έχετε το αντίθετο αποτέλεσμα. Πριν χρησιμοποιήσετε το σαφραν βάλτε το σε ένα μπολ με λίγο νερό και αφήστε το έως 2 ώρες, ώστε να βγάλει το χρώμα του. Οι ίνες χρειάζονται περισσότερο χρόνο από το σαφραν σε σκόνη. Αν πρόκειται να το χρησιμοποιήσετε σε ζύμη, το μούλιασμα είναι απαραίτητο, ενώ σε φαγητό που θα βράσει, το χρώμα μπορεί να αναπτυχθεί περισσότερο στη διάρκεια του μαγειρέματος. Ένας άλλος τρόπος είναι να πασπαλίσετε το σαφραν στο φαγητό, τη στιγμή του σερβιρίσματος, ιδιαίτερα αν είναι σούπα. Είναι εντυπωσιακό καθώς αρχίζει να βγάζει κίτρινο χρώμα γύρω από τις κόκκινες ίνες του. Για να μπορείτε να ρυθμίσετε την ποσότητα μετρώντας τις ίνες πρέπει να ξέρετε ότι 1 γραμμάριο σαφραν έχει 320-360 ίνες ανάλογα με το μήκος και το πάχος τους.

Αναγκαστικός Συνεταιρισμός Κροκοπαραγωγών Κοζάνης ιδρύθηκε το 1971, απαρτίζεται από 1600 μέλη και η έδρα του βρίσκεται στον Κρόκο, 5 χιλιόμετρα νότια της πόλης της Κοζάνης.
Ο Νόμος 818/1971 δίνει στον Συνεταιρισμό το αποκλειστικό δικαίωμα να συλλέγει, να συσκευάζει και να διακινεί τον ελληνικό κρόκο.
Η ίδρυση του Συνεταιρισμού δημιούργησε έναν φορέα που έχει τη συνολική ευθύνη της συγκέντρωσης, επεξεργασίας, τυποποίησης και διάθεσης του προϊόντος, έτσι ώστε να διασφαλίζεται η ποιότητα του. Παράλληλα ο Συνεταιρισμός δημιούργησε τις αναγκαίες υποδομές και υιοθέτησε μέσα προβολής και προώθησης του προϊόντος κυρίως στο εξωτερικό που είναι και η σημαντικότερη αγορά.
Εξυπηρετώντας τους στόχους αυτούς ο Αναγκαστικός Συνεταιρισμός Κροκοπαραγωγων Κοζάνης έχει προβεί στις εξής ενέργειες:
. έχει αποκτήσει πιστοποιητικό διασφάλισης ποιότητας Ι5Ο 9002/1994.
. έχει αναπτύξει πιστοποιημένη βιολογική καλλιέργεια κρόκου.
. έχει αποκτήσει σήμα βεβαίωσης Προστατευόμενης Ονομασίας Προέλευσης
"Κρόκος Κοζάνης".
. έγινε μέλος της Πανευρωπαϊκής Ενωσης Αρωματικών Φυτών "EUROPAM".
. έχει ξεκινήσει τη διαδικασία ανάπτυξης ερευνητικής υποδομής με τη δημιουργία Ινστιτούτου κρόκου, για την παρακολούθηση του βολβού, την αξιοποίηση των παραπροϊόντων του φυτού και την ανάπτυξη νέων εφαρμογών στην τεχνολογία τροφίμων-ποτών, την βαφική και την φαρμακευτική.
Μέσα από τη συστηματική αξιοποίηση των προϊόντων αυτής της σημαντικής Ελληνικής καλλιέργειας ο Συνεταιρισμός επιδιώκει:
. Την αντικατάσταση των μη αποδοτικών καλλιεργειών.
. Την συγκράτηση του αγροτικού δυναμικού της περιοχής με την δημιουργία θέσεων εργασίας.
. Την αύξηση του εισοδήματος των αγροτών της περιοχής,
. Την αξιοποίηση των γυναικείων και μεγάλης ηλικίας εργατικών χεριών,
. Την γνωστοποίηση των χρήσεων κρόκου στην εγχώρια αγορά,
. Την ευρύτερη οικονομική αξιοποίηση και ανάπτυξη της περιοχής.

 

 

 

• Επιστροφή